شر و شرور

متقاعد شده‌ام که شر مقوله‌ای عدمی نیست. یعنی به این تعریف که «شر به صورت ذاتی وجود خارجی ندارد و هر جا که خیر نباشد اسمش می‌شود شر» باور ندارم. به گمانم شر مستقل از خیر در جهان وجود دارد و انکارش سوراخ‌هایی در جهان‌بینی آدمی ایجاد می‌کند که انگشت صد پطرس هم برای مسدود کردنش، کافی نیست.

این میان کم‌کم سعی کرده‌ام با این ایده اخت شوم که جهان جای بهتری برای زندگی خواهد بود اگر یاد بگیرم بین شر و شرور فرق بگذارم. شر تجسم بدی است و سر سوزنی مقابلش نباید تسلیم شد، شرور اما قربانی شرارت است، وسیله است، زخم می‌زند چون خودش زخمی است. به شر نمی‌شود حق داد یا مقابلش کوتاه آمد اما شرور را می‌توان درک کرد. این درک حتی می‌تواند به آنجا برسد که شرور را دوست داشت- در عین اینکه سپر به دستی تا به تو صدمه نزند...در باورم شناخت و رعایت این مرز باریک میان شر و شرور زندگی را آسان‌تر می‌کند و حتی سرشار‌تر

پی نوشت: بهترین کتابی که در مورد شر خوانده ام «پاسخ به ایوب» کارل گوستاو یونگ است که البته متن دشواری است