افرا يا اين خانه ويران نيست

دیروز عصر رفتم افرا آخرین کار تئاتری بهرام بیضایی را دیدم.کلاس یونگ داشتم ولی آنقدر دلم میخواست تئاتر بیضایی را نادیده از دنیا نروم که از کلاس هم گذشتم و الان فکر میکنم ارزشش را داشت.نقد های مختلفی خوانده بودم در باب این کار.بیشتر از همه دوستان از خط داستانی شاکی بودند و انتظار پیچیدگی بیشتری از نمایشنامه بیضایی داشتند.این ایراد دقیقن بر میگردد به نظرم به اینکه حضرات شاید خیلی نماد های بارز نمایشنامه را در نیافتند و از تم اسطوره ایش غفلت کردند.وقتی از منظر عقل مدرن نگاه میکنی به اسطوره ها قطعن خیلی چیزها نه تنها پیش پا افتاده که خنده دار جلوه میکند اما اسطوره و نماد را نخست باید رمز گشایی کرد و بعد درک و دریافت.تئاتر سرشار از نماد بود،بازی ها را دوست داشتم و چیدمان صحنه اعم از جاگیری بازیگر ها و دکور و به ویژه نور پردازی به مذاق بیننده آماتور تئاتری مثل من بسی خوش آمد.

تئاتر در محله ای قدیمی میگذشت که در معرض ویرانی بود. طرح توسعه شهرداری میخواست بخش عمده اش را تبدیل به فضای سبز کند و وزارت راه میخواست یک بزرگراه از میانش بگذراند...در هر حال انگار هویت محله و محله بودنش داشت از دست میرفت.در این محله زنانگی تحت تسلط ارزش های سنتی پدر سالار چون شیء نگریسته میشد.اگر تن نمیداد به تسلیم، تحقیر میشد یا متهم.زنانگی که بالنده ترین عنصر این محله بود به رسمیت شناحته نمیشد اما کودکی هم وضع بهتری نداشت.کودکی محصور بود در حصار عقده های هزاران سال منم منم مرد سالار.نه مجالی برای بازی داشت نه جایگاهی برای خواستن...کودکی را نشانده بودند علیل و سرکوب شده روی صندلی چرخ دار...سیاهی داشت، یا شاید دارد از سر و کول این محله قدیمی بالا میرود.اما معجزتی در راه است.کسانی هستند که مجال دهند به زنانگی و کودکی تا پیوند یابند،کسانی که حتی در همین محله قدیمی رویا ببافند و رویاها یشان را باور کنند.که همه چیز از یک رویا شروع شد و از باور آن رویا...همه حرف بهرام بیضایی این بود که باور کنید رویاهایتان برای آزادی، برای برابری، برای انسانیت و تن ندهید به ظلمت این شب سرد پلشت.همه حرف بیضایی این بود که این خانه ویران نیست هنوز، چون ما هستیم و رویای فردای بهتری داریم.بله بله این خانه ویران نیست!